Tarihi bir olayla ilgili konuşurken, keşke şöyle yapsalardı, bunu yapsalar şimdi her şey çok farklı olurdu gibisinden cümleler sarf ediyoruz zaman zaman. Bunlar hep işin sonunda, bir çok detayı bilerek konuşmanın rahatlığından ileri geliyor diye düşünüyorum. Oysaki o an o durumun içinde olmak çok farklıdır.
Bu olayı en çok futbol maçları sonrasında görüyorum. Genelde Galatasaray maçlarını takip eden birisiyim. Fanatik değilim, izlemekten keyif alıyorum sadece. Maçı izledikten sonra insanlar ne yorum yapmış görmek için sosyal medyadaki yorumlara bakarım. Eğer maç kaybedilmişse ya da berabere bittiyse muhakkak eleştirilecek bir şey bulunuyor. Zoraki galip gelindiyse de durum aynı şekilde olabiliyor. Eleştiri olması gereken bir şey kabul ediyorum ama bir sınırı olmalı ve sürekli eleştiri görmek eleştirilerin hedefinde olmayan biri olarak beni bile usandırıyor. Sürekli eleştiri alanların ruh halini düşünemiyorum bile.
Bütün maçı izleyip her şeyi, herkesin performansını artısıyla eksisiyle gördükten sonra şu oyuncuyu oynatmayıp, diğerini oynatsaydın. Şu dizilişi yapmayıp bunu yapsaydın. Şu değişiklik yerine bunu yapsaydın, daha önce yapsaydın demek ne kadar kolay değil mi? Maç öncesinde buyur kadroyu yap dendiğinde bir çok kişinin kadroya dahil edeceği oyuncu kötü performans gösterdiğinde, neden diğer oyuncuyu oynatmadın diye serzenişte bulunuluyor. İşin sonunda konuşmanın dayanılmaz rahatlığı diyorum ben bu duruma. Her şey belliyken konuşmak ne kadar da kolay!
Bu olay sadece tarih ve futbolla sınırlı değil elbette. Günlük hayatta bir çok yerde denk gelebiliriz. Mesela yazılımcı olarak, yıllar önce yazdığım bir koda baktığımda, nasıl böyle karışık yazmışım diye düşündüğüm çok oluyor. Başkalarının kodlarına da sık sık müdahele etmek zorunda olan birisi olarak, gereksiz kompleks yazılmış kodlar görüyorum sıklıkla. Yazdığı zamanda nasıl bir yoğunlukta olduğunu bilmediğim için çok bir şey diyemiyorum. İster istemez bazen bu kadar basit bir şey nasıl bu kadar karışık yazılabilmiş diye sitem etmekten kendimi alamıyorum. İşin sonunda konuşuyorum yani. Projede her şey belli olmuş, bitmiş, ben bunun üzerine ufak eklemeler düzenlemeler yapacağım noktada benim için projedeki her şey net tabii ki. Ama yapım sırasında yoğunluk, değişen istekler, zamanla yarışmak gibi bir çok faktör yazdığınız kodu elinizde olmayan sebeplerle karmaşık hale getirebiliyor.
Bir şeyi eleştirirken, sitem ederken işin sonunda mı konuşuyoruz dikkat etmemiz gereken bir şey. O süreci yaşayan kişinin nelerle uğraştığını, neleri göz önüne alması gerektiği gibi durumunu etkileyen onlarca faktör vardır. Biz sonda konuşanlar bunların hiç birini yaşamadan, hemen hemen bütün verilere sahip olarak yorumumuzu yaparız. Bu hiç adil değil bence.