Sosyal medyada, klasik medyada, haberlerde, bir yerlerde muhakkak denk gelmişsinizdir. İsmi bilinmeyen bir şahıs kredi çekti, evini sattı, arabasını sattı, hepsini kriptoda kaybetti. Bir dönem sık sık bu tarz haberler görüyordum ya da birilerinden duyuyordum. Kripto denilen şey böyle bir şey mi peki? Bunun için biraz geçmişe gitmek istiyorum.
Bir kaç ay önce bir film izledim. Yanlış hatırlamıyorsam 1980’lerin Amerika’sında geçiyor. Olimpiyatlara katılan bir kürek takımı ile ilgili film. Filmin ekonomi ile bir ilgisi yok ama arada konumuzla ilgili ilgimi çeken bir sahne vardı. Olimpiyatlara katılabilmek için para topluyorlar. Bağış toplayanlardan biri bakın bir dolar bağış aldım diye övünerek söylüyor.
Yani bir dolar o zaman için önemli bir para. Eskiye gittikçe değeri artıyor. Günümüze gelirsek, Amerika şartlarında 1 dolar kayda değer bir para değil. 1 dolar bağış alan birisi bununla böbürlenmeyi geçtim lafını bile etmez. Belki bağış olarak kabul bile etmek istemez bilemiyorum. Bizdeki 1 lira üzerinden kıyaslamak bile istemiyorum.
Bunun en temel sebebi hemen herkesin bilebileceği gibi enflasyon. Devletler sürekli yeni para basar, onlar bastıkça cebimizdeki banknotların değeri düşer. Bir şeyin miktarı ve ona olan talep fiyatını belirler. Altın güvenli liman denmesinin sebebi de budur. Arzı kağıt paraya göre daha azdır ve talep hep vardır. Merkez bankalarının, halkın altın alması, saklaması, takı olarak kullanması talebi artırır. Arzı da kağıt paraya göre daha sınırlı olduğu için enflasyona karşı parayı banknota göre daha iyi korur.
Buradan kriptoya geçebiliriz. Kriptodan kastım Bitcoin onu belirteyim. Bir çok alt coin mevcut, onlarla ilgili iyidir, kötüdür gibisinden yorum yapabilecek bilgim yok. Bu yazının amacı sadece Bitcoin’e yönelik bir perspektif sunabilmek. Gidin şunu alın, bunu satın diyebilecek bir salahiyetim yok. Böyle bir niyetim de yok, klasik bir söylev olacak ama bu yazı bir yatırım tavsiyesi değildir.
İnternette biraz araştırma yaparsanız Bitcoin’in arzının 21 milyonla sınırlandırıldığını bulabilirsiniz. Şu an bildiğim kadarıyla dolaşımda 20 milyona yakın Bitcoin var. Hepsinin sisteme girmesinin 2140’ı bulacağı öngörülüyor. Şu anki değeri bir kilo altına yakın. Bu kadar kısa sürede 1 kilo altınla aynı değeri yakalaması büyük başarı bence.
Arz ve talep olarak iki temel nokta var dedik. Arzı sınırlı, böyle olması çok iyi. Arzını artırarak, yani enflasyonla elinizdeki Bitcoin’in değeri düşmeyecek demek. Bir kaç milyon daha basalım diyemeyecek yani birileri, en azından benim anladığım kadarıyla durum böyle. Bütün kripto paralar böyle değil, kimisinin arzı sınırlı, kimisi normal nakit para gibi sınırsız oluyor. Buna dikkat etmek lazım.
Gelelim talep noktasına. İşin soru işareti kısmı burası. Şu anki gidişata göre Bitcoin sürekli yaygınlaşıyor. Yaygınlaştıkça haliyle talep artıyor, talep arttıkça fiyatı yukarı doğru gidiyor. Şöyle haberler görüyorum, falan ülke kripto paraları kabul etti. Diğer bir ülkede, bir banka ATM’den kripto bozulmasına imkan tanıyan bir sisteme geçiyor. Bu tarz her hamle daha da yaygınlaşmasına ve talebin artmasına sebep olacaktır. Arzı da sınırlı olduğu için her talep artışı fiyatın daha da artmasına sebep olacak ister istemez.
Geleceğin ne getireceğini kestirmek zor. Bir aralar herkes Meta evrenlerinden parsel alma yarışına girmişti. Şu an adını anan kalmadı desek yeridir. Kripto da böyle olur mu olmaz mı bilemiyorum. Arz talep noktasından bakınca benim düşüncem değerinin artacağı yönünde. Gelecek ne getirecek hep beraber bekleyip göreceğiz sanırım.
Bu noktada, peki nasıl bu kadar insan battı denilebilir. Bunun sebebi insanların burayı bir yatırım, parayı enflasyona karşı koruma platformu olarak değil de para kazanma platformu olarak düşünmeleri diyebilirim. Özellikle de insanların hızlı para kazanmak istemeleri. Bu da çok riskli bir hale bürünebiliyor. İşin içine kaldıraç vs. gibi şeyler de girince iş iyice kumara dönüyor. Kısa sürede zengin olanlar olduğu gibi, elinde avucunda ne varsa kaybedenler de oldu Allah muhafaza.
Allah’a şükür bu tarz kaldıraç, al-sat tarzı işleri yapmadım, kimseye de önermiyorum. Benim buradaki amacım yatırım aracı olarak Bitcoin değerlendirilebilir mi sorusuna dair ufak bir yorum. Kripto ile ilgili çok detaylı bilgiler sunan, haberler içeren siteler mevcut. Daha detaylı bilgi için oralara bakılabilir.